‘Meer criminaliteit op de bouwplaats en slimmere criminelen’

Meer dan de helft van de Nederlandse medewerkers in de bouw ziet een toename in criminaliteit op de bouwplaats. Het overgrote merendeel (59 procent) is zelf getuige geweest van diefstal en nog eens 46 procent heeft het meerdere keren binnen een paar maanden meegemaakt. Ronald Boerkamp, Managing Director van BauWatch: “Diefstal en vandalisme zijn enorme uitdagingen die de Nederlandse bouwsector in 2023 minstens 250 miljoen euro hebben gekost.”

BauWatch, specialist op het gebied van beveiliging en veiligheid van onder meer bouwplaatsen, presenteert het 2024 Crime Report voor de Bouwsector. Voor het Crime Report heeft BauWatch gesproken met 3.500 professionals uit landen zoals het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk, België en Nederland. Ruim 150 Nederlandse professionals werkzaam in de bouw namen deel aan het onderzoek.

Slimmer en geavanceerder

In 2023 is er door een ruime meerderheid van de respondenten (55 procent) een toename van criminaliteit binnen de bouwsector waargenomen. Deze trend wordt verder onderstreept door het feit dat maar liefst 59 procent ook daadwerkelijk eens getuige is geweest van diefstal op een bouwlocatie. Bouwplaatsen in het westen van het land zijn hierbij het vaakst doelwit met 39 procent. Wat nog verontrustender is, is dat 83 procent van de respondenten ziet dat de criminaliteit steeds geavanceerder wordt, onder meer door het gebruik van sociale media of drones die verkennende vluchten maken boven bouwprojecten. Deze bevindingen benadrukken de dringende noodzaak om al in de voorbereiding een strategie voor betere veiligheidsmaatregelen mee te nemen en samenwerking binnen de bouwsector op te zoeken om dit aan te pakken.

Belangrijkste doelwitten: bouw, infra en zonneparken

Zonneparken zijn een belangrijk doelwit geworden, blijkt uit het onderzoek. Nederland telde in 2023 ruim 560 zonneparken van in totaal 3621 ha, dat zijn ruim 5100 voetbalvelden. Een enorme oppervlakte met groot potentieel voor criminelen. Koper (39 procent) en kabels (31 procent) zijn in trek volgens Ronald Boerkamp. “Deze materialen zijn altijd al aantrekkelijk geweest voor criminelen,” vertelt hij. “Maar met name de waarde van koper neemt steeds meer toe door de rol die het speelt in de energietransitie. We hebben koper nodig in windturbines, zonnepanelen en elektrische auto’s. Veel zonneparken liggen bovendien langs goed bereikbare locaties, wat een ideale gelegenheid biedt om onbeveiligde parken binnen te dringen, zo blijkt uit gegevens van Het Kadaster. 

Maar niet alleen zonneparken zijn de dupe van criminelen. Bij bouw en infra projecten wordt veel met kabels gewerkt, in zijn totaliteit zijn kabels goed voor een derde van de diefstal gevallen. “Hier zien we bijvoorbeeld nog te vaak dat waardevolle kabelhaspels bovengronds aan elkaar worden geknoopt en onbewaakt worden achtergelaten. Dat is verontrustend,” voegt Boerkamp toe.

Stijgende kosten door diefstal

Maar liefst 62 procent van de aannemers stelt dat de kosten als gevolg van diefstal zijn gestegen. De hoofdredenen hiervoor zijn dat materialen in 44 procent van de gevallen moeten worden vervangen, wat in ruim 4 van de 10 gevallen ook nog eens leidt tot vertraging van de projecten. Volgens data van Cornerstone Projects, een zoekprovider voor nutsbedrijven, wordt de vertraging die hiermee gepaard gaat, geschat op 10 tot wel 50 procent van de totale bouwkosten.

In 16 procent van de gevallen bedroegen de kosten bij een enkel incident waarbij materialen werden gestolen meer dan 10.000 euro. In 67 procent van de gevallen was dit 5.000 euro. Hieruit blijkt dat de schade van zelfs ‘kleine’ overtredingen kan oplopen tot een substantieel schadebedrag als er geen actie wordt ondernomen. Het aantal faillissementen van bouwbedrijven in 2023 was het hoogst in de laatste tien jaar. Kosten als gevolg van criminaliteit kunnen dus op deze manier grote negatieve gevolgen hebben voor bedrijven.

Slechte beveiliging houdt criminaliteit in stand

Dat de beveiliging op bouwplaatsen beter kan, wordt door medewerkers op bouwplaatsen bevestigd. Een derde is van mening dat het zelfs slecht is. Nog eens een derde van de bouwprofessionals geeft aan dat beveiliging een lage prioriteit heeft. Boerkamp begrijpt dit niet: “De gevolgen van diefstal hebben grote impact op bouwprojecten. Niet alleen financieel maar ook de vertraging die de projecten hiermee oplopen. Bovendien wil je diefstal niet in de hand werken. Door niet te investeren in beveiliging houd je criminaliteit in stand.”